EDGARD VARESE-AMERIQUES: Φ. Σ. -Γ2

Edgard Varèse

Ο Εντγκάρ Βαρέζ (1883-1965) ήταν γαλλικής καταγωγής Αμερικανός συνθέτης, από τους σημαντικότερους του 20ού αιώνα. Οι ριζοσπαστικές του ιδέες πάνω στον ορισμό της μουσικής και οι προφητικές συνθέσεις του, τον κατατάσσουν ανάμεσα στους πρωτοπόρους εκφραστές της έντεχνης δυτικής μουσικής. Η επιρροή που άσκησε στα μεγαλύτερα ονόματα της μουσικής του 20ού αιώνα είναι καταλυτική. Οι καινοτομίες του ήταν εξαιρετικά σημαντικές και άσκησαν τεράστια επιρροή στη συνθετική σκέψη μετά τον μεγάλο πόλεμο πάνω στην ηλεκτρονική μουσική. Ο Βαρέζ, μαζί με τον Κ. Σαλτζεντό, ίδρυσαν το Διεθνές Σωματείο Συνθετών (ICG), με σκοπό τις εκτελέσεις νέων συνθέσεων, τόσο αμερικανών όσο και ευρωπαίων μουσικών. Το 1930, συνέθεσε το πιο διάσημο μη-ηλεκτρονικό του κομμάτι, με τίτλο Ionisation, το πρώτο που περιελάμβανε αποκλειστικά κρουστά όργανα.

Ο Βαρέζ εντυπωσιάστηκε από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή μουσική και από τη μουσική των Σκριάμπιν, Σατί, Ντεμπισί, Μπερλιόζ και Στράους. Ο Βαρέζ επηρέασε καταλυτικά όλους σχεδόν τους σημαντικούς σύγχρονους συνθέτες, μέσω των έργων του. Η μουσική του Βαρέζ δίνει έμφαση στο ηχόχρωμα και τον ρυθμό και χρησιμοποιεί τον όρο «οργανωμένος ήχος» σε σχέση με τη μουσική αισθητική του.

Η μουσική του χαρακτηρίστηκε ως «ηχοχρωματική πολυφωνία», με κύρια χαρακτηριστικά την μη-σειραϊκά οργανωμένη ατονική γραφή, την ποικιλομορφία στη χρήση του ρυθμού και τη χρησιμοποίηση κρουστών μη καθορισμένου τονικού ύψους.

Amériques

Το έργο "Amériques" είναι μια ορχηστρική σύνθεση του Εdgard Varese, που έχει βαθμολογηθεί για μια πολύ μεγάλη, ρομαντική ορχήστρα με επιπλέον κρουστά ( για έντεκα ερμηνευτές), συμπεριλαμβανομένων σειρηνών. Γράφτηκε μεταξύ του 1918 και του 1921 και αναθεωρήθηκε το 1927.

Το έργο έχει ένα μέρος που διαρκεί περίπου 23 λεπτά, με πλήρη ορχηστική συμμετοχή σχεδόν καθ΄ όλη τη διάρκεια. Παρά το γεγονός ότι ανοίγει αθόρυβα (όπως το ονειροπόλο στυλ του Debussy), χτίζει γρήγορα στη δυναμική ισχύ και ξεφεύγει με τεράστια κρεσέντο, παρόμοια σε στυλ με εκείνα που βρίσκουμε στον Στραβίνσκι στην Ιεροτελεστία της Άνοιξης. Το έργο χαρακτηρίζεται από τις έντονα ανώνυμες συγχορδίες και τις ρυθμικά πολύπλοκες πολυφωνίες για κρουστά και πνευστά. Αναπτύσεται σε συνεχή εξέλιξη με επαναλαμβανόμενα σύντομα μοτίβα, τα οποία αντιπαρατίθενται χωρίς ανάπτυξη. Δομικά, το έργο συναρμολογείται τοποθετώντας έναν αριθμό αυτόνομων μπλοκ μουσικής το ένα εναντίον του άλλου με τον τρόπο του Stravinsky. Τα μπλοκ χαρακτιρίζονται κυρίως από υφή και χροιά με την μελωδία και τον ρυθμό να είναι πιο εύπλαστα. To σχόλιο για τις "Amériques" έχει επικεντρωθεί στη στοιχειώδη δύναμη του και στη ζωντανη εκπροσώπηση της Νέας Υόρκης, χωρίς να ενσωματώνει τις σειρήνες της αστυνομίας που ουρλιάζουν. Ο Varese χρησιμοποίησε τις σειρήνες για δομική σημασία, ως αναπαράσταση ενός συνεχούς βήματος πέραν των δώδεκα τόνων ίσης ιδιοσυγκρασίας. O Varèse σκόπευε με τον τίτλο Amériques να συμβολίσει ανακαλύψεις-νέους κόσμους στη γη, στον ουρανό ή στο μυαλό των αθρώπων.

Η αρχική έκδοση των Amériques έκανε πρεμιέρα στις 9 Απριλίου 1926 από την Ορχήστρα Φιλαδέλφειας ύπο τον Leopold Stokowski. Η αναθεωρημένη έκδοση έκανε πρεμιέρα στις 30 Μαίου 1929 από το Orchester des Concerts Poulet υπό τον Gaston Poulet στο Maison Gaveau. Ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1966 από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Γιούτα και τον Maurice Abravanel. Τα τελευταία χρόνια, έχει αναδειχθεί ως ένα δημοφιλές μοντέρνο show στο ορχηστικό ρεπερτόριο, με ηχογραφήσεις των Pierre Boulez, Christoph von Dohnanyi και Riccardo Chaily.

Προσωπικά, αυτό που μου έκανε εντύπωση για τον συνθέτη αυτόν, είναι η μεγάλη επιρροή που είχε σε σύγχρονους συνθέτες. Όσον αφορά το έργο του Amériques αυτό που μου έκανε εντύπωση και ήταν ένας από τους λόγους που το επέλεξα, είναι η εντυπωσιακή εξέλιξη του έργου, από την στιγμή που αρχίζει εώς τη στιγμή που τελειώνει.

Link: "Edgard Varèse - Amériques"

Edgard Varèse - Amériques.

Φ. Σ. -Γ2 -4ο Γυμνάσιο Νέας Ιωνίας- Νοέμβριος 2020.

Επιστροφή στην λίστα Γ2: 20ος αιώνας

Πρώτη εργασία: Barraqué-Sonata pour piano